Πρόσφατη έκθεση της IARC (International Agency for Research on Cancer) αναφέρει ότι το ζιζανιοκτόνο glyphosate είναι πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο (ομάδα 2Α) . To Glyphosate, ή N-(phosphonomethyl)glycine, είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα ζιζανιοκτόνα, ενώ αντιπροσωπεύει περίπου το 25% της παγκόσμιας αγοράς ζιζανιοκτόνων. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1974 με το όνομα “Roundup”. Έκτοτε κυκλοφορεί κάτω από διάφορες εμπορικές ονομασίες σε όλο τον κόσμο.
Ο IARC, Διεθνής Οργανισμός για την Έρευνα του Καρκίνου, τμήμα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας των Ηνωμένων Εθνών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για μια συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στο glyphosate και την ανάπτυξη των καρκίνων, όπως του μη-Hodgkin λεμφώματος και του καρκίνου του πνεύμονα.
Η μελέτη βασίστηκε σε ανθρώπους που εκτέθηκαν στο ζιζανιοκτόνο, σε αγροτικές περιοχές των ΗΠΑ, του Καναδά και της Σουηδίας. Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε πειραματόζωα.
Αρχικά παρατηρήθηκε ότι προκαλεί όγκους σε ποντίκια, έτσι το 1985 ο οργανισμός των ΗΠΑ για την προστασία του περιβάλλοντος (United States Environmental Protection Agency), το κατέταξε στα πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο. Μετά από μια επαναξιολόγηση της μελέτης που έγινε σε ποντίκια, το 1991 άλλαξε η ταξινόμησή του και κατατάχθηκε στην Ομάδα Ε, δηλαδή «αποδεικτικά στοιχεία μη καρκινογένεσης για τον άνθρωπο”. Όμως μετά από περαιτέρω έρευνα και βασιζόμενοι σε νέα στοιχεία θεώρησαν ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία που αποδεικνύουν την καρκινογένεση στα πειραματόζωα. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι το εν λόγω ζιζανιοκτόνο προκαλεί βλάβες στο DNA και στα χρωματοσώματα του ανθρώπου.
Πως όμως οι άνθρωποι εκτίθενται στα ζιζανιοκτόνο; Το glyphosate έχει σήμερα τον υψηλότερο συνολικό όγκο παραγωγής όλων των ζιζανιοκτόνων, με μεγαλύτερη χρήση σε όλο τον κόσμο στη γεωργία. Η γεωργική του χρήση έχει αυξηθεί σημαντικά, από όταν αναπτύχθηκαν καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένες ώστε να είναι ανθεκτικές σε αυτό. Χρησιμοποιείται επίσης στη δασοκομία, σε αστικές και σε οικιακές εφαρμογές.
Το glyphosate έχει ανιχνευθεί στον αέρα (κατά την διάρκεια ψεκασμών), στο νερό, αλλά και σε τρόφιμα. Ο γενικός πληθυσμός εκτίθεται κυρίως μέσω της κατοίκησης κοντά περιοχές που ψεκάζονται, από οικιακή χρήση και τη διατροφή. Εκτιμάται ότι το επίπεδο που έχει παρατηρηθεί είναι γενικά χαμηλό.
Η παραπάνω έκθεση αποτελεί μέρος της εν εξελίξει επαναξιολόγησης του glyphosate από την EFSA, της οποίας η τελική έκθεση αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους.