Author: ELENI PANA

Οι γρήγοροι ρυθμοί της σύγχρονης κοινωνίας οδήγησαν σε αλλαγή των συνηθειών μας σχετικά  με την προετοιμασία και την κατανάλωση του φαγητού, στην αναζήτηση έτοιμων ή ημιέτοιμων γευμάτων.  Στην αγορά διατίθενται ολοένα και περισσότερα νέα προϊόντα η παραγωγή των οποίων βασίζεται στην χρήση νέων βοηθητικών ή πρόσθετων υλών και μέσων συσκευασίας. Παράλληλα εφαρμόζονται και νέες τεχνικές συντήρησης προκειμένου να διασφαλιστεί η υγιεινή. Ωστόσο, παρά τις προόδους αυτές, έχουμε συνεχώς ανερχόμενους διατροφικούς κινδύνους, με έμφαση στους χημικούς κινδύνους που επιμολύνουν την διατροφική αλυσίδα.   Η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να εξασφαλίσει υψηλότερης ποιότητας και απολύτου ασφάλειας προϊόντα,  από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, προχώρησε σε αναμόρφωση του πλαισίου της ασφάλειας των τροφίμων και το 2002 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).   Έκτοτε, εκδίδονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μια σειρά από οδηγίες και κανονισμοί που καλύπτουν µεγάλο φάσµα διατάξεων µε άµεσες ή έµµεσες συνέπειες για την ασφάλεια των τροφίµων και των ζωοτροφών, συµπεριλαµβανοµένων των διατάξεων για υλικά και αντικείµενα που έρχονται σε επαφή µε τα τρόφιµα, για τις ζωοτροφές και για άλλους συντελεστές της γεωργικής παραγωγής που υπεισέρχονται στο επίπεδο της πρωτογενούς παραγωγής. Οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας ενσωματώνονται στην Ελληνική νομοθεσία, στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών όπου περιγράφεται η Ελληνική νομοθεσία για τα τρόφιμα.   Η παρακολούθηση των νέων νομοθετικών διατάξεων που εκδίδονται, η ερμηνεία τους, καθώς και η εφαρμογή τους προϋποθέτει συνεχή ενημέρωση.

Μια σειρά από χαρακτηριστικά συνθέτουν την ποιότητα των τροφίμων: οργανοληπτικές ιδιότητες (εμφάνιση, οσμή, γεύση κ.λ.π), θρεπτική αξία, συμμόρφωση με την νομοθεσία, υγιεινή και ασφάλεια, διατηρησιμότητα, κ.άλ. Για να γίνει ένα προϊόν αποδεκτό από τον καταναλωτή, για να το επιλέξει, θα  πρέπει να καλύπτει τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Πως εξασφαλίζεται αυτό; Για να διασφαλίσουμε τα προϊόντα που παράγουμε / διαθέτουμε πρέπει να βάλουμε κάποιους κανόνες στην επιχείρηση μας. Είναι πολλοί οι παράγοντες που υπεισέρχονται και καθορίζουν τα χαρακτηριστικά του τελικού προϊόντος: οι πρώτες ύλες που θα επιλεγούν, οι τεχνολογικές μέθοδοι επεξεργασίας που θα εφαρμοστούν, η σειρά των διεργασιών, το «περιβάλλον» παραγωγής του τροφίμου (εγκαταστάσεις, αποθήκες), τα υλικά συσκευασίας,  ο ανθρώπινος παράγοντας, κ.άλ. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει:

• μια στρατηγική (πολιτική ποιότητας), σχεδιασμός των ενεργειών, αλλά και έλεγχος του αποτελέσματος.
• συνεχής βελτίωση,  προσαρμογή: στις νέες απαιτήσεις των καταναλωτών, στις εξελίξεις της τεχνολογίας, στις αλλαγές της νομοθεσίας κ.λ.π.

Εφαρμογή ενός ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ θέτει κανόνες και διασφαλίζει την υγιεινή κατάσταση και ποιότητα των τροφίμων. Παρέχει τη βεβαιότητα ότι τα προϊόντα που θα παραχθούν θα είναι απολύτως ασφαλή για την υγεία των καταναλωτών και ότι θα διατηρούν όλα τα απαιτούμενα οργανοληπτικά και θρεπτικά χαρακτηριστικά τους, ότι θα έχουν ΣΤΑΘΕΡΗ ποιότητα.  

Ο Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2018/775 της επιτροπής ρυθμίζει τον τρόπο αναγραφής της χώρας καταγωγής ή του τόπου προέλευσης του πρωταρχικού συστατικού ενός τροφίμου. Εάν σε κάποιο τρόφιμο η χώρα καταγωγής ή τόπος προέλευσης του πρωταρχικού συστατικού είναι διαφορετικός από αυτόν του τροφίμου, τότε θα πρέπει να γίνεται: Α) μνεία σε μία από τις ακόλουθες γεωγραφικές περιοχές: i) «ΕΕ», «εκτός ΕΕ» ή «ΕΕ και εκτός ΕΕ» ή ii) περιφέρεια ή τυχόν άλλη γεωγραφική περιοχή είτε εντός ορισμένων κρατών μελών είτε εντός τρίτων χωρών, εάν ορίζεται έτσι βάσει του δημόσιου διεθνούς δικαίου ή την κατανοεί εύκολα ο μέσος καταναλωτής με συνήθη ενημέρωση ή iii) αλιευτική ζώνη του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας ή οργανισμού θαλάσσιων ή γλυκών υδάτων, εάν ορίζεται έτσι βάσει του διεθνούς δικαίου ή την οποία κατανοεί εύκολα ο μέσος καταναλωτής με συνήθη ενημέρωση ή iv) κράτος μέλος (κράτη μέλη) ή τρίτη χώρα (τρίτες χώρες)· ή v) περιφέρεια ή τυχόν άλλη γεωγραφική περιοχή εντός κράτους μέλους ή τρίτης χώρας, την οποία κατανοεί εύκολα ο μέσος καταναλωτής με συνήθη ενημέρωση ή vi) χώρα καταγωγής ή τόπο προέλευσης σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις της Ένωσης που πρέπει να εφαρμόζονται για αυτό/αυτά καθεαυτό/καθεαυτά το/τα πρωταρχικό/-ά συστατικό/-ά. Β) ή με δήλωση όπως η ακόλουθη: «(ονομασία του πρωταρχικού συστατικού) δεν προέρχεται/προέρχονται από (χώρα καταγωγής ή τόπος προέλευσης του τροφίμου)» ή τυχόν παρόμοια διατύπωση που είναι πιθανό να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή. Οι πληροφορίες που παρέχονται σύμφωνα με το άρθρο 2 πρέπει να αναγράφονται σε γραμματοσειρά που να μην είναι μικρότερη από το ελάχιστο μέγεθος της γραμματοσειράς που απαιτείται σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011. Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την τρίτη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζεται από την 1η Απριλίου 2020. Τα τρόφιμα που διατίθενται στην αγορά ή επισημαίνονται πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού μπορούν να κυκλοφορούν μέχρι την εξάντληση των αποθεμάτων. Διαβάστε εδώ όλο τον Κανονισμό.

Σύμφωνα με την Αγορανομική Διάταξη 91354/2017 (ΦΕΚ 2983/τ. Β’/30-8-2017) «Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.)» τα κέντρα και καταστήματα εστίασης, αναψυχής και διασκέδασης υποχρεούνται να διαθέτουν προς χρήση της πελατείας τους το ειδικό έντυπο «ΦΥΛΛΟ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ».

Το έντυπο αυτό διατίθεται, μέσω ειδικής θήκης, τοποθετημένης σε εμφανές μέρος για τους πελάτες, δίπλα ακριβώς από την έξοδο του καταστήματος.  Το έντυπο «ΦΥΛΛΟ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ» είναι αριθμημένο τριπλότυπο με τρία φύλλα διαφορετικού χρώματος το καθένα, ήτοι λευκό, ανοικτό πράσινο και ανοικτό ερυθρό και είναι τύπου καρμπονιζέ.

Η διάθεση στον πελάτη του παραπάνω εντύπου είναι ανελλιπής, γι’ αυτό στην ειδική ως άνω θήκη τοποθετείται ικανός αριθμός του φύλλου αυτού (τουλάχιστον τριάντα τριπλότυπα φύλλα). Επίσης στους τιμοκαταλόγους των παραπάνω κέντρων και καταστημάτων και σε εμφανές σημείο αυτών αναγράφεται με ευδιάκριτα και ευανάγνωστα γράμματα, στην ελληνική – αγγλική – γαλλική – γερμανική γλώσσα η ένδειξη «ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΣΗ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΔΟ».

Ειδικές υποχρεώσεις των υπευθύνων των επιχειρήσεων της ως άνω παραγράφου 1, ορίζονται κατωτέρω και αφορούν τον τρόπο συμπλήρωσης του φύλλου διαμαρτυρίας: i. Με σφραγίδα μελάνης που τίθεται και στα τρία αντίτυπα του φύλλου, αναγράφονται τα στοιχεία του αρμόδιου Τμήματος Εμπορίου κάθε Περιφέρειας (ή Περιφερειακής Ενότητας όπου υφίσταται), υπό τον έλεγχο της οποίας υπάγεται η επιχείρηση (π.χ Τμήμα Εμπορίου & Τουρισμού, Δ/νσης Ανάπτυξης Περιφερειακής Ενότητας Πειραιά αν η επιχείρηση π.χ. λειτουργεί στον Πειραιά). Η σφραγίδα τίθεται επί του φύλλου δίπλα ακριβώς από την λέξη «ΠΡΟΣ», φέρουσα ενδείξεις και στις τέσσερις ως άνω γλώσσες. ii. Με σφραγίδα μελάνης πού τίθεται και στα τρία αντίτυπα του φύλλου, αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία της παραπάνω επιχείρησης (επώνυμο ή επωνυμία, δ/νση, οδός αριθμός, πόλη, όνομα αγορανομικού υπευθύνου, κ.λ.π). Η σφραγίδα αυτή τίθεται επί του φύλλου κάτω ακριβώς από το πλαίσιο «Στοιχεία επιχείρησης» φέρουσα ενδείξεις και στις τέσσερις ως άνω γλώσσες.

Τα υπόλοιπα σημεία του φύλλου διαμαρτυρίας, όπως η ημερομηνία, το ονοματεπώνυμο του διαμαρτυρόμενου, η δ/νση αυτού, η χώρα, η υπηκοότητα, η ταυτότητα και η διαμαρτυρία συμπληρώνονται μόνο από τον καταναλωτή, ο οποίος και υπογράφει. Σημειωτέον ότι οι τίτλοι των υπολοίπων αυτών σημείων, πέραν της ελληνικής γλώσσας, αναφέρονται με ευθύνη της επιχείρησης και στις υπόλοιπες τρεις ως άνω ξένες γλώσσες.

Μετά την ολοκληρωμένη ως άνω συμπλήρωση του φύλλου διαμαρτυρίας, το φύλλο χρώματος ανοικτού ερυθρού, παραμένει στην επιχείρηση, τα δε άλλα δύο φύλλα χρώματος λευκού και ανοικτού πρασίνου, κρατεί με ευθύνη της επιχείρησης ο καταναλωτής. Ο καταναλωτής εφόσον ενδιαφέρεται για την παραπέρα πορεία της υπόθεσης για την οποία διαμαρτυρήθηκε, μεριμνά ώστε το φύλλο διαμαρτυρίας χρώματος λευκού, να περιέλθει στην αρμόδια Υπηρεσία που αναφέρεται στο φύλλο αυτό, κρατώντας ο ίδιος προσωπικά το άλλο φύλλο χρώματος ανοικτού πρασίνου. Η παραλαμβάνουσα το φύλλο διαμαρτυρίας παραπάνω Υπηρεσία, επιλαμβάνεται αρμοδίως επί των παραπόνων εφόσον το αντικείμενο είναι αγορανομικού ενδιαφέροντος, διαφορετικά μεριμνά ώστε η διαμαρτυρία να διαβιβαστεί στην κατά περίπτωση Κρατική Αρχή (υγειονομική, αστυνομική, εφοριακή κ.λπ.) Οι παραλήπτριες του φύλλου διαμαρτυρίας Υπηρεσίες, πρωτοκολλούν το φύλλο αυτό και ενημερώνουν τον καταναλωτή για την πορεία του θέματός του. Τα πεδία που περιλαμβάνονται στο φύλλο διαμαρτυρίας είναι τα ακόλουθα:

• Αριθμός
• ΦΥΛΛΟ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
• ΠΡΟΣ
• ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
• ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
• ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΟΥ
• Δ/ΝΣΗ
• ΧΩΡΑ
• ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ
• ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
• ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ
• ΥΠΟΓΡΑΦΗ